حکومت علوی

حکومت در اصطلاح جدید سیاسی به معنای هیأتی است که مدیریت کشوری را در دست دارد. کارویژه­های اصلی حکومت وضع قوانین و اجرای آنهاست. «حکم» در نهج­البلاغه، هم به معنای «فرمان خدا» به کار رفته است، هم به معنای «قضاوت» و هم به معنای «حکومت و مدیریت اجرایی کشور». مفهوم حکومت در سیره و اندیشۀ امام علی علیه السلام «مدیریت و امانتداری و خدمت به خلق» است. امیرالمؤمنین علیه السلام برای زمامدار وظایف چندی قائل است که همۀ آن­ها در جهت ادارۀ درست کشور و سروسامان دادن به امور مردم است. امام علی(ع) خاستگاه حکومت را خدا می­داند که با اعطای اراده و تدبیر به انسان­ها، آنان باید این حقّ را با توجه به اندیشه و اعتقاد خود اعمال کنند. امیرالمؤمنین علیه السلام «مشروعیت حکومت» را در «انتخاب خبرگان زمان»، «رضایت و پذیرش مردم» و «آزادی مردم در بیعت» می­داند و «هدف حکومت» را «برپا داشتن حق و از میان برداشتن باطل» به شمار می­آورد. از نظر امیرالمؤمنین علیه السلام کسی شایستۀ زمامداری است که «بر اجرای امر از همگان نیرومندتر و نسبت به فرمان خدا دربارۀ آن از همگان داناتر باشد». شیوۀ رفتار زمامدار باید به گونه­ای باشد که شهروندان احساس نکنند که او برای خود امتیازی قائل شده است، قدرت او را مغرور نکند بلکه مسؤولیت را نعمتی بداند که خداوند به وی ارزانی داشته و به مردم نزدیکتر شود و نسبت به آنان مهربان باشد.